خبرگزاری «حوزه»اهمیت و حساسیت فضای مجازی در دنیای امروز به حدی است که رهبرمعظم انقلاب در بیان معروفی که بارها و بارها رسانه ای شده است می فرمایند:«اهمیت فضای مجازی به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است».

مقام معظم رهبری در تشریح این موضوع مثال بسیار جالب و لطیفی ارایه می دهند؛ «این فضا مانند یک رودخانه پر از آب و خروشان است که می‌آید و دائما بر آب آن افزوده و خروشان‌تر می‌شود. اگر ما برای این رودخانه تدبیر کنیم و برنامه داشته باشیم و زه‌کشی و هدایت کنیم، در صورتی‌که سرریز کند، می‌شود فرصت و اگر رهایش کنیم و برای آن برنامه‌ای نداشته باشیم می‌شود تهدید!»

تبیین و تشریح وضعیت فضای مجازی به خصوص بایسته ها و اقتضائات خاصش ، ما را بر آن داشت تا با تنی چند از اساتید و صاحب نظران حوزوی گفتگوهایی داشته باشیم که ملاحظه آن ها بی شک خالی از لطف نخواهد بود؛

باید از رکود و انفعال خارج شویم

حجت الاسلام و المسلمین یعقوب نژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز با بیان این که به نظر می رسد ما در قیاس با کشورهای غربی در زمینه حضور فعالانه در فضای مجازی تا حدود زیادی عقب هستیم، گفت: همان طور که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر اعضای شورای عالی فضای مجازی بیان داشتند ما باید از حالت انفعال و رکود درآمده و هوشمندانه در عرصه فضای مجازی به تولید محتوا بپردازیم.

تبلیغ دینی روحانیت در بستر فضای مجازی

وی با اشاره به این که نهاد روحانیت باید از فرصت عظیم تبلیغی در فضای مجازی نهایت بهره برداری را داشته باشد، افزود: در حال حاضر دنیای مسیحیت از یک سو و وهابیون به ظاهر مسلمان از سوی دیگر در سطح دنیا با استفاده از همین فضای مجازی به تبلیغ خود می پردازند و واقعاً جای این سوال وجود دارد چرا ما نتوانیم و حال آن که ما با تکیه بر فرهنگ ناب اهل بیت(ع) بهترین سرمایه را برای نشر در جهان در اختیار داریم.

حجت الاسلام و المسلمین یعقوب نژاد همچنین بیان داشت: به خصوص کسانی که در حوزه علوم دینی فعالیت می کنند باید با بهره گیری درست از این فضا به سمت هم افزایی و مشارکت بیشتر حرکت کرده و ضمن مشورت و مطلع شدن از نظرات کارشناسی به رفع آسیب ها و نواقص در حوزه فضای مجازی همت گمارند.

نبرد اصلی در میدان فضای مجازی است

حجت الاسلام و المسلمین علیرضا حسینی نسب از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم با بیان این که امروز شاهد نبرد اصلی دشمن علیه اعتقادات ما در جبهه فضای مجازی هستیم، گفت: واقعیت آن است که در شرایط کنونی فضای مجازی میدان قطعی و اصلی جنگ شده و اگر خدای ناکرده ما در این خصوص کوتاهی و غفلت از خود نشان دهیم، قافیه را به دشمن باخته ایم.

13 میلیون ایرانی فقط عضو یک شبکه اجتماعی هستند

وی همچنین با اشاره به توسعه و گستردگی بسیار زیاد فضای مجازی و علاقه روز افزون مردم برای حضور در این فضا افزود: بنده در روزنامه می خواندم که تنها در یکی از شبکه های اجتماعی بیش از 13 میلیون ایرانی عضو هستند که این آمار را به صورت رسمی خود وزارت ارتباطات ارایه داده است.

این محقق حوزوی که خود در فضای سایبری حضور فعالی دارد با بیان این که ما باید از بستری که فضای مجازی برایمان فراهم کرده به خوبی استفاده کنیم ، خاطرنشان کرد: همین تعداد بی شمار مخاطب را ما اگر در داخل جذب کنیم و آن ها را به حضور در شبکه های اجتماعی داخلی ترغیب کنیم، یک تحول بسیار خوبی در فضای فرهنگی کشور رخ می دهد.

به ندای رهبری لبیک بگوییم

حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا ضمیری، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور قم با بیان این که نخبگان حوزه و دانشگاه و فعالان فرهنگی کشور باید به ندای مقام معظم رهبری مبنی بر حضور فعالانه و آگاهانه در فضای مجازی لبیک بگویند، گفت: اگر یک عزم و اراده و همت جمعی در این خصوص مطرح باشد و از سویی کارشناسان دینی و اجتماعی با همفکری وارد این گود شوند ، می توان به حاصل شدن نتایج بسیار خوبی در زمینه رصد و پالایش فضای مجازی از یک سو و نیز ارایه تولیدات مناسب ملی و اسلامی امیدوار بود.

لزوم شناخت مخاطب و نیازهای او

وی مخاطب شناسی و درک درست از اقتضائات و نیازهای او را امری بسیار مهم و ضروری برشمرد و افزود: بدون توجه به مخاطب و خواسته ها و نظرات او نمی توانیم کار خوب و پخته ای انجام دهیم، البته این صحبت بنده به این معنا نیست که ما بخواهیم به قول معروف همرنگ جماعت شویم و لزوماً مطابق باب دل آن ها رفتار کنیم بلکه حرفم این است که می بایست یک نیازشناسی قبل از اجرای برنامه ها صورت بگیرد.

نظارت و کنترل نباید فراموش شود

عضو انجمن مطالعات اجتماعی حوزه علمیه قم همچنین تاکید کرد: در کنار مساله نیازشناسی و تولید محتوا باید نظارت و کنترل مناسبی نیز در این فضا وجود داشته باشد چرا که بدون نظارت درست و اصولی نمی توان به کاهش و رفع آسیب ها و مفاسد ناشی از فضای مجازی چندان امیدی بست.

وی در ادامه صحبت های خود با بیان این که فضای مجازی بی شک دارای کارکردهای مثبت و منفی بسیاری است، ابراز داشت: مهم آن است که ما چگونه و چطور می خواهیم از این فضا به درستی در مسیر اهداف انقلاب و اسلام استفاده کنیم.

حضور آسان و راحت در فضای مجازی؛ تهدید یا فرصت؟

حجت الاسلام و المسلمین ضمیری همچنین اضافه کرد: ناگفته پیداست که در این فضا افراد به لحاظ اجتماعی می توانند به صورت ناشناس و کاملاً گمنام  در محل  خانه، کار و  غیره به عنوان یک عضو وارد سیستم شده و با دیگران ارتباط برقرار کند و همین ناشناس بودن و گم نامی فرد را ترغیب می کند که اوقات فراغت خود را در این فضا سپری کند که به نظر نمی رسد همیشه این پرکردن اوقات فراغت مفید و بی خطر باشد.

هم نیازمند آموزش هستیم، هم فرهنگ سازی

معصومه ظهیری ، استاد حوزه علمیه خواهران نیز با اشاره به این که ورود آگاهانه و کم آسیب به عرصه فضای مجازی نیازمند آموزش و اطلاع رسانی در کنار فرهنگ سازی مطلوب است، گفت: یکی از الزامات برای ورود سالم و پاک به فضای مجازی این است که آموزش اصولی به مخاطبان به خصوص نسل جوانی که به راحتی به اینترنت و نیز شبکه های اجتماعی تلفن همراه دسترسی دارد، داده شود.

وی افزود: بدون تردید این آموزش ها باید خیلی حساب شده و توام با فکر و طرح کارشناسی شده باشد و گرنه چه بسا تاثیر لازم را در هدایت فکری و فرهنگی افراد برای استفاده بهتر از فضای مجازی نداشته باشد.

نقش خانواده ها در هدایت فرزندان

این محقق و پژوهشگر حوزوی همچنین با بیان این که با ورود تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی در خانواده، نهاد خانواده ایرانی با مسائل و مشکلات عدیده ای مواجه شده است ، ابراز داشت: خود خانواده ها و والدین در این خصوص نقش اصلی را بر عهده دارند به این معنا که اولاً به بهانه آشنایی با دنیای روز ، هر وسیله ای را در اختیار فرزندان خود قرار ندهند و در ثانی اگر گذاشتند روی آن ها نظارت درست و تربیتی داشته باشند تا خدای ناکرده دچار انحرافات در فضای رنگارنگ مجازی نشوند.

لزوم جبران کمبود تولید محتوا در فضای مجازی

وی همچنین در خاتمه صحبت های خود ضمن یادآوری تاکید رهبری مبنی بر حضور فعالانه در این عرصه و بیان این که متاسفانه در کشور به دلیل کمبود محتوای اسلامی و ایرانی از محتوای وارداتی در فضای مجازی استفاده می کنیم، تصریح کرد: حقیقت آن است که با وجود فعالیت برخی نهادها و دستگاه ها باید در کنار زیر ساخت های لازم، محتوای خوب نیز ارائه شود تا کاستی های این عرصه با بهترین محتوا رفع شود.

گزارش از : سید محمد مهدی موسوی